5. Các Ngôn Ngữ Lập Trình PLC
Hiện nay có một số kiểu chương trình được qui chuẩn hóa quốc tế và gọi là tiêu chuẩn lập trình IEC-61131. Đó là:
+ Chương trình kiểu danh sách lệnh – Instruction List (IL), đây là ngôn ngữ bậc thấp thể hiện dưới các câu lệnh và chương trình là tập hợp một dãy lệnh liên tiếp giống với Assembler. Khi thể hiện ở dạng đồ họa có hình thức giống như vẽ mạch điện kinh điển và gọi là Ladder program.
+ Chương trình kiểu cấu trúc – Structured Text (ST), đây là ngôn ngữ bậc cao như C, nên thực hiện các phép gán giá trị các biến, gọi hàm và khối hàm, các biểu thức, các câu lệnh điều kiện và các vòng lặp.
+ Chương trình kiểu khối hàm – Function Block (FB): là một ngôn ngữ đồ họa, diễn tả quá trình theo dòng tín hiệu giữa các phần tử, khá tương tự với sơ đồ mạch điện tử logic.
Function Block (FB) : là một ngôn ngữ đồ hoạ, diễn tả quá trình trên phương diện dòng tín hiệu giữa các phần tử; tương tự sơ đồ của các mạch điện tử.
+ Chương trình kiểu lưu đồ trạng thái tuần tự – Sequential Function Charts (SFC). SFC được phát triển từ ngôn ngữ GRAFCET (là một công cụ đồ họa miêu tả chuỗi hành động). SFC là m ột công cụ rất mạnh trong miêu tả cấu trúc hệ thống điều khiển tuần tự.
+ Chương trình kiều khối điều khiển – Control Module (CM), là dạng lưu đồ điều khiển ở mức độ rất cao, trong đó không chỉ thể hiện logic điều khiển và các phép toán mà còn thể hiện cả các dữ liệu,, truyền thông…
Mỗi kiểu chương trình có ưu-nhược điểm riêng, để kết hợp được các ưu điểm của từng loại vào một chương trình, hiện này các hãng đã thiết kế để cho phép trong một chương trình có thể lập trình đồng thời theo nhiều kiểu. Thông thường lấy chương trình Ladder là cốt, trong từng đoạn có thể chuyển sang dùng FB, ST…
6. Thiết bị và công cụ lập trình
Để đưa chương trình vào PLC cần có công cụ lập trình tương ứng. Thiết bị lập trình được sử dụng để soạn thảo chương trình, nạp vào bộ nhớ của PLC. Ngoài ra, thiết bị lập trình còn được sử dụng để theo dõi, gỡ rối, thay đổi lệnh, lưu giữ chương trình và thực hiện các thao tác điều khiển PLC. Thiết bị lập trình có các loại sau:
+ Máy lập trình cầm tay do từng hãng chế tạo để lập trình cho riêng PLC của bản hãng và có tên gọi do hãng đặt như “Programmable console”, HandHeld Programmer… Thiết bị nhỏ gọn gồm cụm phím bấm với một màn hình nhỏ trên đó chỉ hiển thị các ký tự hạn chế, số lượng dòng trên màn hình cũng ít (dưới 6 dòng). Do vậy chỉ có thể lập trình kiểu danh sách lệnh STL. Do khả năng hạn chế nên hiện nay rất ít dùng.
+ Máy lập trình chuyên dụng có hình dạng giống với máy tính cũng do hãng chế tạo cho PLC của mình. Loại này lập trình được nhiều kiểu do màn hình lớn như máy tính, cho phép kiểm tra, theo dõi đầy đủ và dễ dàng hoạt động của PLC, có thể can thiệp sâu vào cấu trúc hệ thống. Điểm hạn chế là máy này chỉ áp dụng được cho PLC của một hãng.
+ Lập trình trên máy tính PC thông thường có cài đặt phần mềm lập trình do hãng chế tạo PLC thiết kế và giữ bản quyền. Lập trình được nhiều kiểu chương trình tùy theo phần mểm, cũng cho phép người sử dụng theo rõi đầy đủ cả quá trình lập trình (Off-line) và quan sát hoạt động của PLC (chế độ On-Line). Trên một máy tính PC có thể cài đặt nhiều phần mềm lập trình của các hãng khác nhau để làm việc được với các PLC của nhiều hãng. Do ưu điểm này nên phương pháp này được sử dụng rộng rãi trên khắp thế giới.
Còn tiếp…
